Rüya Fereyduni: Afganistan'da barışın sağlanması amacıyla 29 Şubat 2020'de ABD ile Taliban arasında Katar'ın başkenti Doha'da imzalanan barış anlaşmasının üzerinden bir yıl geçiyor; ancak bu anlaşma Afganistan'da barış sürecini hızlandırmadı.
Doha Anlaşmasına göre, ABD Afganistan'daki askerlerinin sayısını 15 Ocak 2021 itibarıyla 2 bin 500'e indirecekti, Mayıs 2021 itibarıyla da Afganistan'dan tamamen çekilecekti. Taliban da buna karşılık çekilmeye kadar yabancı güçlere saldırmamayı taahhüt etti.
Bu anlaşma ABD'de Ocak ayında göreve başlayan Joe Biden döneminde tartışılır bir hale gelmiş ve Biden yönetimi geçenlerde anlaşmayı gözden geçireceklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçenlerde Afganistan Devlet Başkanı Muhammed Eşref Gani ve Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah'a barış görüşmeleri için önerilerini sunduğu bir mektup gönderdi.
Blinken, Afgan liderlere hitaben yazdığı mektubunda, "Türkiye'den gelecek haftalarda, barış anlaşmasının sonuçlandırılması için ev sahipliği yapmasını isteyeceğiz." ifadesini kullandı.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD'nin Türkiye'nin bir görüşme düzenlemesi önerisi sonrasında Türkiye'nin Nisan ayında İstanbul'da Afganistan barış görüşmelerine ev sahipliğini yapacağını açıkladı.
Böylece Afganistan'da barışın sağlanması için Rus hükümeti 18 Mart'ta, Türk hükümeti de Nisan'da barış süreci toplantısına ev sahipliği yapacak.
Mehr Haber Ajansı bu konuda Trakya Üniversitesi öğretim elemanı Dr. Özdemir Akbal ile bir röportaj gerçekleştirdi.
Dr. Özdemir Akbal'ın Mehr'e verdiği yanıtlar:
1. Sizce Afganistan hükümeti ile Taliban arasında kalıcı bir barış anlaşmasına varmayı zorlaştıran nedenler nelerdir?
Afganstan hükümeti ile Taliban arasında ideolojik görüş ayrılıkları bulunduğu gibi Taliban'ın güç alanını elinden bırakmak istemeyişi de bu hususta belirleyici bir faktör.
2. Bildiğiniz gibi Trump yönetimi Doha’da Taliban ile imzaladığı barış anlaşmasında tüm askerlerini Afganistan’dan çekeceğine dair söz vermişti. Ancak anlaşmanın üzerinden bir yıl geçmesine rağmen ABD Demokrat yönetimi, bu anlaşmaya uymaya meyilli durmuyor. Siz bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Aslında ABD'nin Afganistan'dan asker çekme çabası Obama dönemine kadar dayanıyor. Yani bahsi geçen taahhüt sadece Trump dönemi ile ilgili değil. Ancak Afganistan'ın bulundugu konum ve ABD'nin stratejik çıkarları açısından bakıldığında hem Obama hem de Trump için asker çekme faaliyetinin gerçeklestirilmesi pek mümkün olmadı. Biden dönemi içinde de mümkün olabileceğini zannetmiyorum.
3. Size göre, ABD’nin Afganistan barış sürecine girmesinden temel hedefleri nelerdir? Siz İstanbul'da yapılacak bir sonraki görüşmenin verimli olacağını düşünüyor musunuz?
Afganistan barış süreci olarak değerlendirilecek görüşmeler süreci Obama'nın ikinci döneminden itibaren gündeme gelmeye başladı. Burada temel amaç ABD açısından bölgedeki hakimiyeti kaybetmeden kendi çıkarları doğrultusundaki bir idari yapının oluşmasını sağlamak. Ama ne Doha ne İstanbul görüşmeleri bu hususta sonuç doğuracak görüşmeler değil. Zira Afganistan'ın kendi iç dinamikleri ve çok parçalı güç yapısı bunun önündeki önemli bir engeli oluşturuyor.
yorumunuz